Wzorce masy - odważniki do kalibracji wagi

Wzorzec masy i odważnik to podstawowe narzędzie do sprawdzania dokładności wag i wagowych urządzeń pomiarowych. Odważniki były podstawowym wyposażeniem wag mechanicznych, analitycznych laboratoryjnych i magazynowych. Wzorce masy i odważniki produkowane są wg normy OIML R111:2004 w różnych klasach dokładności. Producent wzorców masy może wykonać je w następujących klasach dokładności: E1, E2, F1, F2, M1, M2 i M3. W ofercie naszego sklepu mamy wzorce masy takich producentów jak OHAUS, KERN, RADWAG, TROEMNER i CIBE. Dodatkowo do oferowanych wzorców masy można dokupić świadectwo wzorcowania wzorca masy wydane przez akredytowane laboratorium.

Wzorzec masy a odważnik

Metalowy element, który wykonany jest najczęściej wg normy OIML R111:2004 w zależności od zastosowania i sposobu nadzoru metrologicznego może to być:

• odważnik
• wzorzec masy
• odważnik kalibracyjny
• wzorzec masy specjalny

Co to jest odważnik?

Odważnik to przedmiot służący do dokładnego ustalania masy innych obiektów najczęściej przez porównanie przy pomocy wagi mechanicznej. Najczęściej jest to element wykonany ze stali nierdzewnej, mosiądzu, aluminium, srebra, żeliwa, szkła lub porcelany, który ma określoną masę i jest dokładnie oznaczony. Odważniki są stosowane w różnych dziedzinach, w tym w laboratoriach, przemyśle spożywczym, farmaceutycznym, edukacji, a także w domowej kuchni.

Odważniki służą do dokładnego pomiaru masy innych obiektów. Zazwyczaj są to małe elementy, których masa wynosi od kilku miligramów do kilku kilogramów. Najbardziej znane to odważniki do wagi szalkowej oraz odważniki edukacyjne stosowane do wagi szalkowej szkolnej. W przypadku zastosowania wagi w obrocie handlowym waga mechaniczna i używane z nią odważniki muszą być bezwzględnie zalegalizowane.

Co to jest wzorzec masy?

Wzorzec masy to specjalny rodzaj odważnika o znanej i bardzo dokładnie określonej masie, który służy do adiustacji, sprawdzania i kalibracji głównie wag elektronicznych oraz maszyn i urządzeń. Jest to ważny element procesu pomiarowego, ponieważ umożliwia ustalenie, czy waga działa poprawnie oraz, czy wskazania są dokładne.

Wzorce masy są wzorcowane przez akredytowane laboratoria, co gwarantuje potwierdzenie ich dokładności wykonania. Wzorce masy są klasyfikowane w zależności od precyzji pomiaru, którą zapewniają. Wyróżnia się następujące klasy dokładności wzorców masy: E1, E2, F1, F2, M1, M2 i M3.

Wzorce masy są wykonane z różnych materiałów, takich jak stal nierdzewna, mosiądz, żeliwo, aluminium lub stopy metali. Waga wzorca masy jest określana z bardzo dużą dokładnością, zwykle do kilku cyfr po przecinku. Dokumentem potwierdzającym dokładność wykonania wzorca masy jest świadectwo wzorcowania wzorca masy. Wzorce masy są używane w laboratoriach, przemyśle farmaceutycznym, spożywczym, motoryzacyjnym oraz wszędzie tam, gdzie wymaga się bardzo wysokiej precyzji pomiarów wagowych.

Co to jest wzorzec masy specjalny?

Wzorce masy specjalne to elementy o znanej masie wykonane w formie płytek, krążków, kulek, prętów lub innych kształtów. Odważniki specjalne mogą być wykonane z różnego rodzaju materiałów takich jak stal nierdzewna, mosiądz, żeliwo, stal, tworzywo szkło oraz inne.

Wzorce masy specjalne mogą być wzorcowane przez akredytowane laboratoria, co gwarantuje potwierdzenie ich dokładności wykonania. Wzorce masy specjalne, czyli odważniki specjalne najczęściej stosuje się do kontroli urządzeń technologicznych i wykonuje się w klasie dokładności M1.

Specjalne wzorce masy mogą być wykonane w różnych jednostkach masy lub jako obciążniki w jednostkach siły N. Kształt wzorców masy umożliwia bezpieczne ich użytkowanie (np. wzorce masy szczelinowe) oraz ograniczenie wybranej wartości, czasami tylko do jednego wzorca, eliminując możliwość pomyłki lub rozsypywania się stosu składającego się z wielu wzorców masy.

Co to jest odważnik kalibracyjny?

Odważnik kalibracyjny do wagi to niepoprawna nazwa wzorca masy, pozostałość polskiego nazewnictwa metrologicznego przed wejściem Polski do UE, czyli przed 1.05.2004. Aktualnie odważnik kalibracyjny nie jest legalizowany i nazywa się prawidłowo wzorzec masy do adiustacji wagi, a nie kalibracji wagi. Dodatkowo wzorzec masy powinien być wzorcowany i przedstawiany do legalizacji razem z wagą.

Do czego służy "odważnik kalibracyjny"?

W tańszych modelach dokładnych wag elektronicznych, aby zapewnić dokładność pomiaru, przed rozpoczęciem pracy zalecane jest przeprowadzenie jej adiustacji (czasami producenci wag nieprawidłowo nazywają ten proces kalibracją i oznaczają przycisk na klawiaturze wagi CAL). Adiustacja ma na celu przywrócenie dokładności ważenia wagi do najlepszych ustawień fabrycznych wagi. (pomimo zmian temperatury, upływu czasu i przyspieszenia ziemskiego).

Adiustacja wagi polega na delikatnym położeniu wzorca masy (odważnika kalibracyjnego) na szalce wagi i automatycznym lub ręcznym zapisaniu jego wartości do pamięci wagi. Wartość wzorca masy adiustacyjnego zawiera się najczęściej pomiędzy 50 a 90% zakresu wagi. Powtórne położenie wzorca masy i wskazanie jego wartości na wadze pozwala stwierdzić, że adiustacja przebiegła prawidłowo. Mimo wszystko nie świadczy to o tym, że waga działa prawidłowo.

Aby mieć pewność, że waga działa prawidłowo, należy położyć na niej inny wzorzec masy o znanej masie i sprawdzić jej wskazania. Aktualnie wagi bez adiustacji wewnętrznej stanowią margines i są stosowane głównie w rozwiązaniach ekonomicznych i edukacji. Do wejścia Polski do Unii Europejskiej większość wag aptecznych była wyposażona w "kalibrację zewnętrzną" oraz "odważnik kalibracyjny".

Odważniki, wzorce masy- do czego służą?

Odważniki handlowe, odważniki do wag zostały praktycznie całkowicie wyparte poprzez powstałe w latach 80 zeszłego stulecia wagi elektroniczne. Obecnie odważniki już jako wzorce masy odpowiedniej klasy stosowane są powszechnie jako narzędzia kontrolujące dokładność ważenia wag elektronicznych i systemów wagowych. Systemy zarządzania jakością ISO, VDI, HACCP, GMP oraz GLP wymuszają ciągłą kontrolę wag i urządzeń wagowych. Odważniki skompletowane w odpowiednie zestawy wzorców masy pozwalają na łatwe i szybkie przeprowadzanie testów wag. Cykliczne a w niektórych przypadkach ciągłe testowanie wag przed kolejną serią naważeń pozwala na zachowanie najwyższych standardów produkcyjnych lub laboratoryjnych. Pozwala to na uniknięcie błędów w procesie ważenia oraz strat materialnych związanych z niewłaściwą analizą czy recepturą.

Klasy dokładności wzorców masy / odważników

Norma OIML R111:2004 określa sposób wykonania i dokładność wykonania wzorców masy. Najczęściej wzorce masy wykorzystuje się do sprawdzania i wzorcowania wag. Wzorce masy wykonuje się w następujących klasach dokładności: E1, E2, F1, F2, M1, M2 i M3. Międzynarodowa Organizacja Metrologii Prawnej określiła również podział wag na klasy dokładności. Przy wyborze wzorców masy do sprawdzania wag należy przyjąć, że maksymalny dopuszczalny błąd wzorca masy powinien być mniejszy lub równy 1/3 błędu granicznego dopuszczalnego badanego przyrządu.

W uproszczeniu klasy wzorców masy do sprawdzania wag można wybrać z poniższym schematem:

• Wzorce masy E1 przeznaczone są do sprawdzania wag bardzo dokładnych wag analitycznych klasy (I) o rozdzielczości większej niż 300000e
• Wzorce masy E2 przeznaczone są do sprawdzania wag analitycznych i laboratoryjnych wag (I) o mniejszej rozdzielczości niż 300000e
• Wzorce masy F1 przeznaczone są do sprawdzania dokładnych wag laboratoryjnych klasy (II) o rozdzielczości poniżej 100000e
• Wzorce masy F2 przeznaczone są do sprawdzania laboratoryjnych oraz wag technicznych klasy (II) o rozdzielczości poniżej 30000e
• Wzorce masy M1 przeznaczone są do sprawdzania wag przemysłowych i handlowych klasy (II) o rozdzielczości poniżej 10000e
• Wzorce masy M2 przeznaczone są do sprawdzania wag przemysłowych i handlowych klasy (III) o rozdzielczości poniżej 5000e
• Wzorce masy M3 przeznaczone są do sprawdzania wag przemysłowych i handlowych klasy (IIII) o rozdzielczości poniżej 2000e

Wzorce masy dokładność wykonania

Wzorce masy i odważniki produkowane są wg normy OIML R111:2004 w różnych klasach dokładności. Producent wzorców masy może wykonać je w następujących klasach dokładności: E1, E2, F1, F2, M1, M2 i M3. Dopuszczalne błędy do danej wartości i klasy wzorca masy prezentuje poniższą tabelę.

Wzorzec masy pojedynczy zestaw wzorców?

W przypadku gdy istnieje potrzeba sprawdzania wagi lub adiustacji wagi, idealny jest pojedynczy wzorzec masy o wartości zbliżonej do najczęściej ważonych naważek. Wagosuszarka do poprawnej pracy często wymaga adiustacji przed rozpoczęciem pracy wzorcem adiustacyjnym masy. W tym celu dostępne są w naszym sklepie pojedyncze wzorce masy o typowych nominałach (1,2 i 5).

Wybierając pojedynczy wzorzec masy, należy zastanowić się nad jego opakowaniem i sposobem transportu wzorca. Dla małych wzorców masy może być to opakowanie zakręcane opakowanie wykonane z tworzywa, drewna lub aluminium.

W przypadku dużych wzorców masy powyżej 2 lub 5 kg należy rozpatrzyć zakup trwałego opakowania wykonanego z drewna, lub aluminium. Dodatkowo można dokupić specjalne uchwyty i widełki, które umożliwią bezpieczne nakładanie i odkładnie wzorców masy. W przypadku wzorców masy wyższej klasy i wykonanych ze stali szlachetnej niezbędne jest korzystanie z rękawiczek.

Zestawy wzorców masy

Wzorce masy, zwłaszcza dokładne klasy E1, E2, F1 i F2 są kompletowane w specjalne zestawy umożliwiające bezpieczne ich transportowanie. Opakowania zestawu odważników wykonywane są najczęściej z drewna, aluminium a wersje ekonomiczne z tworzywa. W opakowaniu są wycięte i odpowiednio oznaczone miejsca przeznaczone na wzorce masy oraz w przypadku małych odważników pincety lub widełki. W przypadku wzorców masy przeznaczonych do szybkich testów wag wykorzystujących 2-3 wzorce masy opakowania transportowe wykonywane są na indywidualne zamówienie.

Odważniki, odważniki wagowe i wzorce masy - instrukcja obsługi

Odważniki wagowe, czyli wzorce masy to narzędzia pomiarowe, które wymagają ręcznej obsługi. To czy odważniki wzorcowe będą pełniły dobrze swoją funkcję, zależy od sposobu ich przenoszenia, przechowywania i użytkowania. Oto podstawowe zasady użytkowania odważników, czyli wzorców masy:

• Wzorce masy należy przechowywać w opakowaniach transportowych
• Odważniki wagowe należy chronić przed zabrudzeniami, wodą i kurzem
• Wzorce masy służące do adiustacji wagi należy przechowywać w pobliżu wagi
• Odważników wagowych nie należy dotykać gołymi rękoma (rękawiczki)
• Wzorce masy należy nakładać na wagę za pomocą pincety, szczypiec i specjalnych uchwytów
• Odważniki należy wkładać delikatnie na szalkę wagi i unikać przesuwania ich na jej powierzchni
• Powierzchnia szalki wagi powinna być czysta, aby uniknąć zabrudzenia wzorca mas
• Odważniki wagowe należy czyścić delikatnie tylko specjalnymi pędzelkami lub myć czystym spirytusem
• Wzorce masy należy systematycznie sprawdzać i wzorcować zgodnie z ustalonym harmonogramem
• Odważnik w przypadku uszkodzenia należy poddać ponownej adiustacji i wzorcowaniu

Odważniki i wzorce masy - opakowanie

Wzorce masy, pomimo że są wykonane z metalu, wymagają bardzo delikatnego obchodzenie się z nimi. Im wyższa klasa dokładności to sposób używania odważnika ma większy wpływ na jego trwałość. Upadek wzorca masy E1, dotknięcie jego ręką, oraz zarysowanie może spowodować, że wartość masy wzorca przekroczy błędy graniczne dla swojej klasy i stanie się wtedy bardzo kosztownym złomem. Nie wszystkie wzorce masy mają możliwość jego adiustacji i w związku z tym nie ma możliwości adiustacji i jego naprawy.

Aby zabezpieczy wzorce masy lub zestaw wzorców masy przed uszkodzeniami mechanicznymi podczas użytkowania i transportu, producent odważnika lub zestawu wzorców masy proponuje opakowania transportowe na pojedynczy wzorzec, lub na zestaw wzorców masy. Najtańsze to opakowania wykonane z tworzywa, które dobrze chronią odważniki przed zanieczyszczeniami i uszkodzeniami mechanicznymi. Dla bardziej wymagających Klientów stosuje się doskonale wykonane opakowania na odważniki wykonane z drewna lub aluminium. Dla wzorców o dużej masie są przeznaczone skrzynki i specjalne opakowania, w których można je bezpiecznie przewozić.

Odważniki i wzorce masy - producent

Dokładnie i starannie wykonany wzorzec masy będzie służył nam wiele lat. Bardzo ważny jest materiał, z jakiego jest wykonany odważnik oraz doświadczenie producenta, który zagwarantuje nam niezmienność masy zakupionych wzorców masy. W przypadku tanich wzorców masy należy się liczyć z dużymi zmianami masy w funkcji czasu (dryft) oraz częstą ich adiustacją. W ofercie naszego sklepu mamy sprawdzonych producentów dobrych wzorców masy takich jak OHAUS, KERN, RADWAG, TROEMNER i CIBE. Dodatkowo do oferowanych wzorców masy można dokupić świadectwo wzorcowania wzorca masy wydane przez akredytowane laboratorium.

Odważniki i wzorce masy - wzorcowanie

Wzorce masy najlepiej w momencie zakupu zamówić u dostawcy razem ze świadectwem wzorcowania laboratorium akredytowanego DAkkS lub PCA. Rozwiązanie takie jest zazwyczaj tańsze i szybsze, a dodatkowo w momencie otrzymania odważnika możemy go wprowadzić do ewidencji wyposażenia sprzętu pomiarowego. Wzorzec masy ze świadectwem wzorcowania może nam wtedy od razu służyć np. do sprawdzania wag.

Wzorzec masy jak często wzorcować?

W przypadku odważników okres ważności legalizacji jest ustalony przez prawo i wynosi 3 lata, dowodem legalizacji są cechy urzędowe nabite na wzorcu. Inaczej wygląda sprawa wzorców masy, których wzorcowanie jest dobrowolne, ale wymagane przez systemy zarządzania celem potwierdzenia ich sprawności, czyli dokładności. Świadectwo wzorcowania wzorców masy gwarantuje nam bezpieczeństwo i gwarancję poprawnych pomiarów.

W związku z tym, że ważność świadectwa wzorcowania nie jest określona, to użytkownik sam musi podjąć decyzję, co jaki czas będzie wzorcował wzorce masy. To jak często należy wzorcować wzorce masy, zależy od użytkownika, który podejmuje decyzję, na podstawie jak ważne są dla niego wyniki, jak często korzysta z nich oraz w jakich warunkach i jaka jest świadomość, oraz wiedza osób obsługujących je. Inna będzie trwałość wzorca masy używanego w sterylnym laboratorium przez dobrze wyszkolony personel, a zupełnie inna trwałość wzorców używanych do sprawdzania urządzeń technologicznych często w agresywnym środowisku na hali produkcyjnej przewożonych na wózku paletowym.