Dlaczego należy sprawdzać wagi? Każdy użytkownik wagi chciałby wiedzieć czy waga, którą posiada waży dobrze, czy jej wskazania są poprawne, a błędy do zakceptowania. Jeżeli frma posiada wdrożony jeden z wielu systemow zarządzania jakością np. ( ISO 9000, GS 9000, TS 16949, VDA 6.1, GLP, GMP, HHACCP itp.) sprawa jest o tyle prosta, że system wymaga i podpowiada:

W przypadku nieposiadania systemu jest to jest sprawa całkowicie dobrowolna, zależna od zdrowego rozsądku i odpowiedzialności organizacji użytkownika. Systemy zarządzania jakością oraz odpowiedzialność i dbałość użytkowniaka za rzetelne wykonanie pomiarów wymusza cykliczne sprawdzenia i kontrolę posiadanych wag.

Mam wagi zalegalizowane - "są na pewno dobre i nie musze ich sprawdzać"

przykład:

Mój samochód ma ważny przegląd techniczny, ale czy znaczy to, że do końca daty ważności przeglądu będzie on na pewno sprawny? Ważny przegląd techniczny umożliwia tylko legalne poruszanie się samochodu po drogach, natomiast w żaden sposób nie świadczy o jego bieżącym stanie technicznym - wiemy tyko, że w dniu przeglądu samochód był sprawny. Tak samo w przypadku legalizacji: nie świadczy to w żaden sposób o bieżącym stanie technicznym wagi.

Legalizacja i świadectwo legalizacji nie jest żadną formą nadzoru nad wyposażeniem pomiarowym w ramach systemów zarządzania jakości!

Wagi podlegajace prawnej kontroli metrologicznej w ramach systemu zarzadzania jakością należy też sprawdzać i wzorcować, ale dodatkowo należy zwrócić szczególną uwagę na ich oznaczenia nadane przez producenta, a później przez Urząd Miar. W ostatnim czasie Główny Urząd Miar kilkakrotnie zmieniał przepisy co do oznaczeń na wagach, dlatego najlepiej  śledzić te informacje na jego stronie. Brak wszystkich oznaczeń lub uszkodzenie ich powoduje nieważność legalizacji

Wzorzec masy a odważnik kalibracyjny?

Odważnik kalibracyjny – to wzorzec masy wykorzystywany tylko i wyłącznie do ”kalibracji” wagi. Adjustację zewnętrznym odważnikiem stosuje się w tańszych wagach laboratoryjnych. Od dokładności i klasy tego odważnika zależy dokładność wskazań wagi. Dla wag II klasy dobrze jakby był to odważnik o błędach nie większych niż klasa wzorca F1. Wartotez  na to zwrócić uwagę przy zakupie wagi z taką adjustacją. Uwaga: waga laboratoryjna adjustowana np. odważnikiem 500g i wskazująca 500,00g po położeniu jego na wagę  nie znaczy wcale, że działa ona dobrze. Sprawdzanie wskazań metrologicznych tym samym odważnikiem pokazuje tylko jak przebiegł proces adjustacjij samej wagi, natomiast nic nie mówi o jej błędach. Do sprawdzania wag należy używać wzorców masy a nie odważników kalibracyjnych!

Jak dobrać wzorce masy do sprawdzenia wag?

Wzorce masy są dostępne w różnych klasach dokładności o czym mówi norma OIML R111:2004. (OIML Międzynarodowa Organizacja Metrologii Prawnej).

W tabeli  podano klasy dokładności wzorców masy oraz błędy graniczne dla danej wartości wzorca masy. Na tej podstawie możemy wybrać odpowiednie wzorce masy do sprawdzenia wag.

Wzorce masy E1,E2 - dużej dokładności wzorce masy używane tylko do wag dużej rozdzielczości najczęściej wag analitycznych I klasy >  100 000 e

Wzorce masy F1 - wzorce masy do wag analitycznych i precyzyjnych  klasy I i II, ale gdy ilość działek e nie jest większa niż 100 000 e

Wzorce masy F2 - wzorce masy do wag precyzyjnych laboratoryjnych  i technicznych klasy II, gdy ilość działek e nie jest większa niż 30 000 e

Wzorce masy M1 - wzorce masy dla wag przemysłowych i handlowych klasy III,  gdy ilość działek e nie jest większa niż 10 000 e

Wzorce masy M2, M3 - wzorce masy dla wag przemysłowych i technologicznych klasy III, gdy ilość działek e jest mniejsza niż 3000 e

Wzorce masy specjalne - wzorce masy  szczelinowe, z hakiem,do podwieszenia i inne najczęściej do sprawdzania nietypowych i technologicznych wag

Jak wybrać zakres sprawdzenia wagi?

Sprawdzenie wagi jest czynnością dobrowolną - to nie legalizacja. Przy legalizacji waga jest sprawdzana w całym zakresie i użytkownik otrzymuje informację: dobra – zła, po za tym nie wie nic, nie zna błędów itd.(wracajac przykładu  samochodu przeszedł on przegląd, bo skuteczność hamulców zmieściła się w normie, chociaz  po kilku kolejnych hamowaniach moze być już nieskuteczna).  Dlatego należy z użytkownikiem urządzenia ustalić co i w jaki sposób jest ważone na wadze. Zakres sprawdzenia wag należy wybierać w zakresie  codziennej pracy wagi, stosowanych naważek przez użytkownika stosując zasadę używania jak najmniejszej liczby wzorców. Nie ma konieczności sprawdzania wag w całym zakresie pomiarowym. Dużo łatwiej zrobić to z wagami laboratoryjnymi, gdzie zestaw wzorców pozwala na sprawdzenie wagi w całym zakresie. Gdy poznamy realne zakresy sprawdzenia wag, możemy określić ilość i klasę dokładności wymaganych wzorców. Kupując wzorce wyższej klasy niż jest to wymagane warto zwrócić uwagę na kulturę techniczną użytkowania oraz sposób obchodzenia się z wzorcami (należy zaopatrzyć się w specjalne pincety, rękawiczki).

Częstotliwość sprawdzania wag - jak często?

Co roku? Co pół roku? Co miesiąc? A może codziennie? A może jeszcze częściej?  Wszystko zależy od tego dlaczego mamy sprawdzać nasze wagi. W zwiazku z tym, że systemy zarządzania jakością są dobrowolne, możemy sami wyznaczyć sobie harmonogram sprawdzeń wag. Oczywiście należy podejść uczciwie do tematu i wybrać optymalne  przedziały czasowe dla naszych sprawdzeń wag. Na  pewno wygodnie jest ustalić wspólny harmonogram sprawdzeń wag w jednym terminie, ale gdy niektóre wagi są często używane i ważne dla procesu, warto się nad tym jeszcze raz zastanowić. Nalezy też się przyjrzeć procesowi ważenia oraz warunkom środowiskowym i częstotliwości używania. Zmiany ustawienia, przenoszenie, rotacja pracowników - to są też czynniki, które należy brać pod uwagę. Ważne jest, aby sprawdzać wagi wystarczająco często, aby wyeliminować ewentualne błędy i straty.

Kto będzie sprawdzał nasze wagi?

W dużych firmach nie ma kłopotu - są wyspecjalizowane działy kontroli metrologicznej, które posiadają  odpowiednie wzorce masy, przeszkolony personel i doświadczenie i robia to od wielu lat. Natomiast, co zrobić, gdy ten obowiązek spadł na nas nagle - bo jest takie zalecenie. Bezpośredni użytkownik wagi powinien znać jej podstawowe funkcje oraz umieć ją odpowiednio obsłuzyć – dobrze jak by miał dostep do instrukcji obsługi. Natomiast osoba, która będzie sprawdzać wagi w firmie powinna posiadać dodatkowo podstawową wiedzę metrologiczną. W przypadku wyboru firmy zewnętrznej do okresowego sprawdzania wag warto sprawdzić czy posiada ona własciwe kompetencje, system zarządzania  oraz własciwy nadzór nad wzorcami masy. Wybór firmy zewnętrznej jest często bardziej opłacalny i ekonomicznie uzasadniony niz utrzymywanie duzej ilości wzorców masy do ich użycia kilka razy w roku.

Nasza firma prowadzi cykliczne szkolenia metrologiczne oraz pomaga przeprowadzić wewnętrzny audyt wyposażenia i zasugerować najlepszy sposób nadzoru nad wagami.

Sposób dokumentowana  i analiza wyników to już temat na kolejny artykuł...

W przypadku zainteresowania okresowym sprawdzaniem wag lub wzorcowaniem prosimy o kontakt z naszym akredytowanym laboratorium.

W przypadku zakupu wzorców masy zapraszamy do naszego sklepu internetowego, w którym można zakupić odpowiednie wzorce masy pojedynczo jak i w kompletach.

Zapraszamy też do bezpośredniego kontaktu z naszymi konsultantami.