Wagi to urządzenia towarzyszące nam od wieków. Obecnie, znajdziemy w je naszych domach, sklepach, przedsiębiorstwach, halach oraz hurtowniach. Jedną z odmian wykorzystywanych na szeroką skalę również w teraźniejszości są wagi stołowe, które swoje zastosowanie znajdują w wielu różnorodnych branżach przemysłowych. Możemy spotkać się z nimi m.in. w gastronomii, handlu, farmacji, a także transporcie i logistyce.
Dzisiaj, urządzenia te znacząco odbiegają od starych wag stołowych, jednakże drugie z nich wciąż cieszą się sporym zainteresowaniem wśród prawdziwych pasjonatów wag, a także osób interesujących się antykami oraz lubiących łączyć w swoich wnętrzach stare z nowym. Jak zatem na przestrzeni lat zmieniały się stare wagi stołowe oraz czym wyróżniały się pierwsze modele ?
Waga stołowa stara opis w Starożytności
Pierwowzoru wagi stołowej starej, możemy doszukiwać się już w czasach starożytnych, u Egipcjan i Sumerów. Były to proste modele dwuszalkowe, używane przede wszystkim do odmierzania kruszców. Nie spełniały jednak swojej roli przy próbach ważenia cięższych i większych przedmiotów, które nie mieściły się na szalkach. W Starożytności waga znajdowała również swoje drugie, duchowe zastosowanie- religia egipska posługiwała się nią bowiem do określania grzechów ludzkich po śmierci, porównując ciężar serca ludzkiego z piórem prawdy.
Stara waga stołowa była znana także starożytnym Rzymianom, którzy posługiwali się wagami rzymskimi, występującymi również pod drugą znaną nazwą- bezmiany. W odróżnieniu od wag szalkowych bezmian przyjmował postać ciężarka, który przesuwano po ramieniu ze skalą. Jedno ramie było zatem krótsze, a drugie dłuższe. Do zalet tego modelu należy zaliczyć możliwość ważenia przedmiotów o większych gabarytach oraz brak konieczności posługiwania się odważnikami, co do których często miewano wątpliwości.
Stara waga stołowa opis w Średniowieczu
Co dalej działo się z wagą? Rozwój handlu oraz związane z tym płatności kruszcami niejako wymuszały konieczność zaopatrywania się w stare wagi stołowe. Z początku każde średniowieczne miasto posiadało swoją wagę, którą przechowywano w ratuszu lub specjalnie do tego przeznaczonym domu wag. Aby zapobiegać oszustwom oraz niedopatrzeniom, wszyscy kupce przybywający do danego miasta musieli ważyć swoje towary właśnie na takiej wadze oraz stosować obowiązujący na danym obszarze system miar.
Co ciekawe, również w tym okresie wagi znajdywały swoje nietypowe zastosowanie. W XVI wieku ważono na nich czarownice, gdyż jak uważano, musiały być one być lżejsze od zwykłych ludzi ze względu na swoje umiejętności latania na miotle. Przyczyn owej lekkości dopatrywano się natomiast w braku duszy.
Waga stołowa stara w Nowożytności
Modele stosowane w Starożytności i Średniowieczu charakteryzowały się bardzo prostą budową oraz stylistyką. Wprawdzie na przestrzeni lat wagi nieustannie ulepszano, poprawiając precyzję ich ważenia oraz wygląd zewnętrzny, to jednak wciąż były to urządzenia o nieskomplikowanej konstrukcji, bazującej na dwóch szalkach. Na rynku pojawiały się także nowe rodzaje wag, takie jak sprężynowe, uchylne, czy też pocztowe.
Przełom w zakresie starych wag stołowych nastąpił w wieku XVII, w którym to wynaleziono wagi mechaniczne. Twórcą nowych rozwiązań, opartych na zasadzie równoległoboku był Gilles Personne de Roberval, matematyk pochodzący z Francji. Nowa waga swoją budową znacząco odbiegała od poprzedniczek. Składała się bowiem z czterech elementów złączonych ruchomymi przegubami, a także solidnej podstawy wraz z kolumną, do której mocowano przegubowo główne belki wagi.
Ponadto, unowocześniona waga posiadała również dwa elementy pionowe, szalki, wskaźnik równowagi, wskazówki oraz dwie belki pomocnicze, które miały ograniczać ruchomość szalek w przypadku ulokowania towaru w innym miejscu, aniżeli środek. Pracę tego modelu można było przyrównać do systemu stosowanego w wagach prostodźwigowych.
Do kolejnych, istotnych odkryć należy zaliczyć wagę Joshepha Berangera, która konstrukcyjnie przypominała wynalazek G.P. Robervala, jednakże wykazywała większą precyzyjność w wykonywanych pomiarach. Zdobyła ona dużą popularność zwłaszcza w wieku XIX. W Polsce modele te określa się bardzo często jako stare wagi stołowe.
Produkowało je kilka firm, z których najbardziej znane to fabryka Juliusza Sperlinga w Warszawie oraz fabryka Wilhelma Hessa w Lublinie, które obsługiwały zarówno rynek polski, jak i zagraniczny. Oglądając zdjęcia i czytając opis starej wagi stołowej, możemy zaobserwować, iż wiele z nich posiadało eleganckie zdobienia na podstawach, wykonane z mosiądzu, w postaci kwiatów, liści i zwierząt (np. ptaki, lwy, syrenki).
Wśród eksponatów znajdujących się dzisiaj w muzeach, poza wagami systemu Roberval i Beranger znajdziemy również wagi stołowe Pfanzeder. Kolekcję tych eksponatów można obejrzeć także internetowo.
Stare wagi stołowe współcześnie
Wiek XX i XXI to okres dynamicznego rozwoju wag. W roku 1945 znane i wykorzystywane od wieków stare wagi stołowe szalkowe zastąpiono wagami jednoszalkowymi. Zaprzestano zatem posługiwania się niezbędnymi do tej pory odważnikami. Od lat 40. w konstruowanych wagach coraz to częściej zaczęła pojawiać się również elektronika, pozwalająca wykonywać niezwykle precyzyjne pomiary, a także dostarczająca szereg dodatkowych funkcji, które dzisiaj dla większości z nas są standardem.
Ważnym wydarzeniem współczesnych czasów jest również wynalezienie najczulszej na świecie wagi. Zbudowali ją w roku 2012 naukowcy z Barcelony. Jest to sprzęt ważący z dokładnością do 1 joktograma (jednej kwadrylionowej części grama). Pozwala on zatem na ważenie pojedynczych atomów!
Obecnie znana waga stołowa to urządzenie, które w pełni wykorzystuje wszystkie dobrodziejstwa elektroniki. Dzięki temu mamy pewność, że dokonywane pomiary są niezwykle dokładne, a ryzyko pomyłek zostaje ograniczone do absolutnego minimum. Stara waga stołowa ustąpiła miejsca nowym modelom, które ze względu na swoje gabaryty oraz zaawansowane funkcje są masowo wykorzystywane w wielu gałęziach przemysłu, jako podstawowe lub pomocnicze narządzie.
Na drugi plan zepchnięto w tym przypadku kwestie estetyczne i wizualne. Współczesne wagi nie mają w sobie piękna i ducha swoich poprzedniczek, jednakże był to zabieg celowy, mający koncentrować się na ich bezpośrednim przemysłowym przeznaczeniu.
